مرکز تحقیقات منوپوز وآندروپوز

دکتر مصطفی علوی، فوق تخصص جراحی دست و شانه و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز در گفت‌وگو با وب‌دا خوزستان، بیماری شانه یخ‌زده (Frozen Shoulder) را عارضه‌ای نسبتاً شایع دانست و اظهار داشت: افرادی که از بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت یا اختلالات تیروئید (به‌خصوص کم‌کاری تیروئید) رنج می‌برند، بیشتر در معرض ابتلا به این عارضه قرار دارند.

دکتر علوی درباره علت نام‌گذاری بیماری گفت: این عارضه به دلیل سفت و خشک شدن کپسول مفصل شانه تحت عنوان شانه یخ‌زده نام‌گذاری شده است. این کپسول که بافتی نرم و منعطف دارد، وظیفه اتصال استخوان بازو به استخوان کتف را بر عهده دارد. زمانی که این بافت دچار التهاب، خشکی و سفتی شود، دامنه حرکتی دست محدود شده و بیمار حس می‌کند شانه او "یخ زده" است.

وی ادامه داد: یکی دیگر از دلایل این نام‌گذاری، روند تدریجی بهبود آن است که مانند آب شدن یخ، به زمان نیاز دارد.

این فوق تخصص جراحی دست و شانه با اشاره به علائم مشابه این بیماری با دیگر بیماری‌ها، اظهار داشت: علائم این بیماری اغلب با سایر مشکلات شانه و گردن شباهت زیادی دارد که می‌تواند تشخیص را دشوار کند. مهم‌ترین نشانه‌های یخ‌زدگی شانه شامل درد شبانه، محدودیت حرکتی و گاهی دردهای عضلانی در پشت کتف فرد است.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی اهواز افزود: این علائم ممکن است با دیسک خفیف گردن یا حتی رسوب کلسیم در شانه اشتباه گرفته شوند، به همین دلیل، تشخیص صحیح توسط متخصص از اهمیت بالایی برخوردار است.

وی در بیان تفاوت شانه یخ‌زده با آرتروز یادآور شد: آرتروز نتیجه ساییدگی مفصل است که معمولاً بخشی از روند طبیعی افزایش سن به حساب می‌آید؛ آرتروز در مفصل شانه ممکن است علائمی مشابه با شانه یخ‌زده ایجاد کند اما روش‌های درمانی آن‌ها کاملاً متفاوت است.

دکتر علوی خاطر نشان کرد: شانه یخ‌زده ثانویه در پی بی‌حرکتی طولانی‌مدت دست به دلایل مختلف مانند شکستگی یا پس از عمل جراحی ایجاد می‌شود. این نوع از شانه یخ‌زده معمولاً خودبه‌خود بهبود نمی‌یابد و به درمان‌های بیشتری نیاز دارد.

این فوق تخصص جراحی دست و شانه در خصوص راه‌های پیشگیری و عوامل خطر گفت: کنترل بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت و اختلالات تیروئید نقش مهمی در پیشگیری از این بیماری دارد. همچنین، ورزش منظم به ویژه پیاده‌روی سریع، به بهبود متابولیسم بدن و کنترل قند خون کمک کرده و می‌تواند در پیشگیری مؤثر باشد.

وی افزود: با توجه به اینکه تمام علل شانه یخ‌زده هنوز به‌طور کامل شناخته نشده‌اند، پیشگیری قطعی همیشه امکان‌پذیر نیست. استرس به‌عنوان یک عامل تشدیدکننده‌ی شناخته شده می‌تواند علائم را ۱۵ تا ۲۰ درصد تشدید کند، اما عامل ایجادکننده اصلی بیماری نیست.

دکتر علوی تصریح کرد: درمان شانه یخ‌زده یک فرآیند گام‌به‌گام است. در قدم اول، درمان‌های دارویی، تمرینات و فیزیوتراپی منظم و مستمر توصیه می‌شود. این تمرینات به تدریج خشکی کپسول مفصلی را برطرف می‌کنند و می‌توانند سرعت روند بهبودی را که به طور طبیعی ممکن است تا یک سال طول بکشد، افزایش دهند.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی اهواز گفت: اگر درمان‌های اولیه مؤثر نباشند، ممکن است از روش‌های دیگری مانند تزریقات مفصلی استفاده شود. در موارد بسیار نادر و مقاوم به درمان نیز جراحی آندوسکوپیک می‌تواند راه‌گشا باشد. این جراحی‌ها ساده هستند و در آخرین مرحله درمان، برای بیمارانی که به هیچ روش دیگری پاسخ نداده‌اند، انجام می‌شوند.

وی با تاکید بر علائم هشدار دهنده این بیماری گفت: درد در شانه، به‌ویژه در میانه بازو، همراه با دردهای شبانه که خواب را مختل می‌کنند، از علائم مهمی هستند که نباید نادیده گرفته شوند. مراجعه به‌موقع به پزشک در مراحل اولیه، درمان را بسیار ساده‌تر می‌کند. این در حالی است که با پیشرفت بیماری و ایجاد محدودیت حرکتی، درمان دشوارتر خواهد شد.

دکتر علوی با اشاره به اهمیت تشخیص صحیح، اظهار داشت: برای تشخیص، ابتدا شرح حال بیمار بررسی می‌شود و سپس معاینه بالینی صورت می‌گیرد. در برخی موارد، برای رد سایر بیماری‌ها، به ویژه رسوب کلسیم در شانه که علائم بسیار مشابهی با یخ‌زدگی شانه دارد، عکس‌برداری ساده با اشعه ایکس (رادیوگرافی) لازم است.

این فوق تخصص جراحی دست و شانه در پایان توصیه کرد: شانه یخ‌زده یک نوع بیماری با درمان مشخص است که با صبر و پیگیری، قابل بهبودی خواهد بود. با این حال، همیشه برای تشخیص دقیق و انتخاب بهترین روش درمانی، مراجعه به یک متخصص ضروری است.